De dingen die voorbij gaan

********************************************************************
Mijn tante M. stond model voor tante Claartje in mijn roman.
Ze heeft een belangrijke rol in mijn leven gespeeld: vooral in mijn jeugd en bij de totstandkoming van mijn boek.

Ik heb als kind vele weekenden bij mijn tante en oom doorgebracht. Ze waren ontzettend lief en gastvrij.
Tante M. zat met mijn neefje en mij puzzeltjes te maken aan de eetkamertafel. Ze had een engelengeduld.

Vijftig jaar later reikte ze me weer puzzelstukjes aan. Zo kon "Weg van mijn moeder" ontstaan.

Ze heeft haar dochter overleefd. Dat wil geen enkele ouder.

Afgelopen woensdag bezocht ik haar. Ik wist dat ze vergeetachtig aan het worden was. Tante M. had voor het eerst sinds vijfenvijftig jaar niet gebeld op mijn verjaardag.
"Ik kom morgen, tante. Om drie uur."
Door de hoorn hoorde ik haar pen op papier krassen: "even in de agenda zetten, hoor meis."
Dat meis klonk mij vertrouwd in de oren.

Ze stond me achter haar rollator op te wachten. Tante M. was altijd een slanke verschijning geweest, maar nu kon ik haar met één hand optillen.
"Ja, en toch eet ik goed hoor," verontschuldigde ze zich.
"Ik wil met alle liefde wat kilo's afstaan," zei ik schaamtevol.

Ik zette thee en nestelde me in een stoel tegenover tante.
"Hoe gaat het nou bij jullie?"
Ze ontweek handig de namen van P. en J.
Ik probeerde mijn verhaal simpel te houden. Het was me duidelijk dat zij zich mijn mannen niet meer voor de geest kon halen.

"Hoe oud bent u nou?"
"Uh,... zevenentachtig."
"Dus drie jaar jonger dan mamma."
"Van welk jaar was jouw moeder?" (tante M. was vroeger een wandelende verjaardagskalender)
"Mamma was van 1920 en tante K. was van...."
"1918," was ze me voor.
"Ik ben van 1924."

Er viel een stilte. Haar gedachten gleden overduidelijk weg, het verleden in.
"Ja, je moeder," mompelde ze. "We hebben zo veel meegemaakt."

"Hoe gaat het nou bij jullie?"
Ik vertelde iets over onze vakantie in Schotland.
Ze verraste me: "Nou, je bent behoorlijk bruin geworden in het land waar het altijd slecht weer is."

Wanneer ik over mijn boek begon kwam er een twijfelachtig "jaja."

"Heb jij nog contact met de neven en nichten?"
"Nee, niet echt."

"Alles van vroeger komt weer boven," zei ze. "Ik kan zo grammaticale rijtjes in het Latijn opdreunen, maar verder ben ik erg vergeetachtig aan het worden."

Er viel weer een stilte. Haar ogen staarden langs mij heen. Ze dronk thee en at een oud bokkepootje.
Ik hoorde het gevecht dat haar gebit voerde met het harde koekje. De kruimels vielen op haar rok. Ze zag het niet.
Vroeger zou ik haar daar vriendelijk op geattendeerd hebben. Nu vond ik dat vernederend. Pijnlijk.

Voor mij zat een vrouw wier geest langzaam deze wereld aan het verlaten was. Mijn lieve tante M., mijn laatste schakel.

"Heb jij nog contact met de neven en nichten?"

"Laten we het over mamma hebben, tante."

Ze vertelde me een paar anekdotes. Bekende en nieuwe. Toen gingen haar ogen weer de oneindigheid in.

Mijn tante M. kon vroeger zo uitbundig lachen. Tijdens mijn bezoek bleef haar blik bijna uitdrukkingsloos, maar niet onvriendelijk.

En toch.................even ontspande haar gezicht toen ik foto's ging maken. Dan rende ik naar de bank en dook half achter haar weg. Daar kreeg ze de giebels van en dat vond ik heerlijk.

Ze wilde dat ik naast haar kwam zitten, maar nu kon ik mijn forse postuur een beetje verbergen waardoor zij niet zo mager leek.

Ze worstelde met haar vergeetachtigheid, waar ze zich bij vlagen wel degelijk van bewust was.

Dit is toch waar we allemaal bang voor zijn, die mensonterende aftakeling van de geest.

Vergeetachtigheid, verwardheid, Alzheimer, dementie, kindsheid: doet het er op die leeftijd nog toe welke titel je het laatste hoofdstuk van je leven geeft?

********************************************************************************